مقدمه مقالهي پژوهشي معمولا گرد ميباشد. تشخيص ميتواند كمككننده باشد. از دست دادن مو پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2

Transcript

1 مقالهي پژوهشي سولفاسالازين خوراكي در درمان بيماران آلوپسي آرهآتاي مقاوم به درمان 2 و 1 دكتر نفيسه اسماعيلي 2 و 1 دكتر زهرا حلاجي دكتر اميرهوشنگ احساني 2 دكتر محبوبه اقباليان 1 عباس كريمي 2 و 1 1. مركز تحقيقات بيماريهاي خودايمني تاولي دانشگاه علوم پزشكي تهران ايران. 2. گروه پوست دانشگاه علوم پزشكي تهران تهران ايران. نويسندهي مسي ول: عباس كريمي تهران خيابان وحدت اسلامي بيمارستان رازي. پست الكترونيك: a-karimi@razi.tums.ac.ir تعارض منافع: اعلام نشده است. زمينه و هدف: آلوپسي آرهآتا بيماري التهابي مزمن است كه با درگيري فوليكولهاي مو همراه است. هدف از اين مطالعه بررسي پاسخ اثرات سولفاسالازين در درمان بيماران آلوپسي آرهآتاي مقاوم به درمان ميباشد. روش كار: بيماران آلوپسي آرهآتاي مقاوم به درمان داراي شرايط لازم جهت ورود به مطالعه با اخذ رضايتنامهي آگاهانه به مدت 6 ماه تحت درمان با سولفاسالازين قرار گرفتند. پس از اتمام دورهي درمان رشد مجدد موهاي كركي و انتهايي با معاينه و مقايسه با فوتوگرافي اوليه تعيين شد. يافتهها: شانزده بيمار وارد مطالعه شدند كه 5 بيمار مطالعه را تا آخر ادامه دادند. در 3 بيمار هيچ پاسخي به درمان مشاهده نشد. در 1 بيمار بعد از 4 ماه درمان %55-60 پاسخ به درمان مشاهده شد كه از اواخر ماه چهارم عود بيماري مجددا آغاز گرديد. در يك بيمار پاسخ %15 رشد دوباره موها مشاهده شد كه بر اثر عوارض دارويي درمان بعد از ماه دوم قطع گرديد. دو بيمار دچار عوارض جانبي ناشي از مصرف دارو شدند. نتيجهگيري: در اين مطالعه چون بيماران مقاوم به درمان وارد مطالعه شده بودند نتايج را به همه بيماران آلوپسي نميتوان تعميم داد. در بيماران مقاوم به درمانهاي معمول بهطور كلي پاسخ به درمان بسيار نااميدكننده است و پاسخ درماني ضعيف يا شكست درمان در انواع مقاوم نميتواند ردكننده تا ثير دارو در انواع خفيف بيماري باشد. كليدواژهها: آلوپسي آرهآتا سولفاسالازين بيماريهاي خودايمني دريافت مقاله: 1392/04/05 پذيرش مقاله: 1392/05/14 پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي (2): مقدمه آلوپسي آرهآتا يك بيماري التهابي مزمن و شكل شايعي از ريزش موي بدون اسكارگذاري و عودكننده است كه با درگيري فوليكول و گاهي اوقات ناخنها همراه است. تظاهر اصلي بيماري معمولا بهصورت شروع سريع ريزش مو در يك ناحيهي مشخص و 1 معمولا گرد ميباشد. شيوع در مردان و زنان بهطور يكسان بوده و خطر بروز آن در حدود %1 / 7 و در گروهه يا مختلف نژادي 2 شيوع يكساني گزارش شده است. آلوپسي آرهآتا در هر سني ميتواند هر ناحيهي موداري را درگير كند اما غالبا پوست سر درگير ميشود. گاهي بيمار احساس سوزش خفيفي ميكند يا احساس خارش در ناحيهي 3 و 1 درگير دارد. پوست ناحيهي درگير صاف يا كمي قرمز بوده و ممكن است قطعات كوتاهي از مو را داشته باشند. ساقهي مو در آلوپسي آرهآتا بهخوبي شكل 4 نگرفته و در هنگام رسيدن به سطح شكننده ميگردد. وجود موهايي به حالت علامت تعجب در محيط ضايعه نزديك انتهاي پروگزيمال مو كه نازك شدهاند در تشخيص ميتواند كمككننده باشد. از دست دادن مو ممكن است بهطور كامل برگشتپذير بوده يا به حالت پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2

2 اسماعيلي و همكاران 85 مزمن تبديل شده يا به از دست دادن كل موهاي سر يا therapies) (second-line ميباشد. 5 و 3 كل موهاي بدن پيشرفت كند. علت اصلي آلوپسي آرهآتا مشخص نيست اما شواهد اخير نشان ميدهد كه آلوپسي آرهآتا بيماري التهابي مزمن فوليكول مو ميباشد كه با تجمع لنفوسيتهاي خود واكنشگر همراه است. استعداد ابتلا به آلوپسي آرهآتا پليژنيك بوده اما فاكتورهاي محيطي 7 و 6 شروعكنندهي اپيزودهاي بيماري هستند. التهاب فوليكول مو با مكانيسم خودايمني وابسته به سلولهاي T و حضور عوامل محيطي در افراد مستعد ژنتيكي 8 ميتواند زمينهساز شروع بيماري باشند. با توجه به همراهي آلوپسي آرهآتا با انواع خاصي از HLA و بيماريه يا خودايمني بهعنوان يك بيماري خودايمني 9 عضو خاص در نظر گرفته ميشود. به نقشآفريني حوادث تروماتيك عفونتها و عوامل روحي و رواني در روند ايجاد بيماري تا كيد فراوان شده است. آلوپسي آرهآتا وضعيت خوشخيمي است كه تمايل به عود دارد. متا سفانه در حال حاضر هيچ درمان قطعي براي آن وجود ندارد. تعدادي روشهاي درماني ممكن است سبب رشد مو شوند اما هيچكدام از ايندرمانها نميتوانند سير بيماري را تغيير دهند. بهبودي خودبهخودي در بيماران با پچ محدود و ريزش مو با مدت زمان كمتر از يكسال اتفاق ميافتد. در انواع شديد بيماري بهبودي خودبهخودي كمتر اتفاق ميافتد. در اين انواع ممكناست مقاومت به تمام روشهاي درماني وجود داشته باشد اما شكست درمان در اين بيماران نميتواند ردكنندهي تا ثير اين داروها در انواع ضعيف بيماري باشد. تصميم براي انتخاب يك درمان مناسب نسبت به درمانه يا ديگر به سن بيمار وسعت از دست دادن مو (محدود يا شديد) و ترجيحات شخصي فرد بيمار بستگي دارد. خط اول در درمان اين بيماري استفاده از كورتيكواستروي يدهاي داخل ضايعه 13 corticosteroids) (intralesional ميباشد. فتوكموتراپي از درمانهاي خط دوم در درمان بيماري سولفاسالازين داراي اثرات ايمنوساپرسيو و ايمنومدولاتوري نظير مهار كموتاكسي ميباشد و توليد سايتوكينهاي IL-6 و IL-12 و TNF α را مهار ميكند. سولفاسالازين در درمان طولانيمدت بيماريهاي خودالتهابي و خودايمني از جمله بيماري التهابي روده و آرتريت روماتوي يد استفاده شده است. چندين مطالعه case report و case series رشد مجدد مو با سولفاسالازين در درمان آلوپسي آرهآتا را نشان دادهاند. در مطالعهاي استفاده از سولفاسالازين در 39 بيمار آلوپسي آرهآتا مقاوم رشد مجدد مو بيش از %60 در %25 بيماران نشان داده شده است. همچنين در مطالعهاي منتشرشده از ايران %27 بيماران رشد مجدد كامل مو %40 رشد نسبي و %31 عدم رشد مجدد 14 موها را نشان دادهاند. ميزان عود گزارششده در درمان 19 و 14 با سولفاسالازين %27 %25 و %45 بوده است. با توجه به اينكه مطالعات كمي در اين ارتباط انجام شده و روند بهبودي خوبي در برخي از اين مطالعات بهدست آمده است بههمين خاطر اثرات اين دارو در بيماران آلوپسي آرهآتاي مقاوم به درمان مراجعهكننده به درمانگاه پوست بيمارستان رازي بررسي شد. روش كار در يك مطالعهي مداخلهاي بدون كنترل بيماران آلوپسي مراجعهكننده به بيمارستان رازي كه معيارهاي ذيل را جهت ورود به مطالعه را داشتند بررسي شدند. معيارهاي ورود به مطالعه: :Severe Alopecia Areata.1.2 %40 موهاي سر ريزش بيش از آلوپسي يونيورساليس يا توتاليس و ophiasis.3 بيماراني با وسعت درگيري كمتر از %40 كه به ساير درمانها پاسخ مناسب نداده و يا مقاوم به درمان باشند پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2

3 86 سولفاسالازين در درمان آلوپسي آرهآتاي مقاوم معيارهاي عدم ورود به مطالعه: 1. در طي سه ماه اخير درمان خوراكي براي اين بيماري دريافت كرده باشند 2. داشتن بيماريهاي زمينهاي از جمله بيماريهاي كبدي و كليوي و سابقهي آلرژي به سولفاناميدها و ساليسيلاتها 3. از شروع بيماري كمتر از يكسال گذشته باشد 4. بارداري يا شيردهي 5. استفاده از هر نوع داروي سيستميك كه احتمال ايجاد تداخل دارويي داشته باشد. پس از اخذ رضايتنامهي آگاهانه از بيماران و انجام آزمايشات رايج (شمارش سلولي آزمايشهاي عملكرد كبدي فعاليت G6PD و شمارش رتيكولوسيتها) بيماران واجد شرايط وارد مطالعه شدند. درمان با سولفاسالازين به ميزان 500 ميليگرم روزانه آغاز و سپس هر هفته ميزان دارو افزايش داده شد تا اينكه در انتهاي هفتهي چهارم به 2 گرم در روز رسيد. اين رويه مصرف دارو تا 3 ماه ادامه يافت تا اينكه در پايان ماه چهارم نتايج بر اساس پاسخ يا عدم پاسخ به درمان ثبت شد. در صورت وجود نشانهه يا مثبت رويش مو بعد از 4 ماه از جمله رشد موهاي كوتاه سفيد با رنگدانهي كم و موهاي كركي (vellus) ميزان دارو به مدت سه ماه ديگر ادامه داده ميشد. در صورت عدم رشد مجدد مو در وسعتي قابل قبول (كمتر از %25) دارو قطع ميگرديد. بعد از پايان درمان (در انتهاي ماه هفتم) دوز دارو كاهش داده شد بهطوري كه در طي 1 ماه هر هفته 500 ميليگرم كم شد و سپس به مدت سه ماه بيماران پيگيري شدند. بهطور كلي پايش هر بيمار مجموعا به مدت يكسال طول كشيد. در صورتي كه علايم يا نشانههاي آزمايشگاهي عوارض جانبي مشاهده م ي شد ادامه درمان متوقف ميگرديد. در انتهاي ماه هفتم رشد مجدد موهاي كركي و انتهايي (terminal) براساس وسعت آن بر حسب درصد با معاينه و اندازهگيري و مقايسه با فوتوگرافي اوليه تعيين شد و بيماران به سه گروه تقسيم بندي شدند: %25-50 رشد متوسط 1. %50-75 رشد خوب 2. % رشد عالي 3. در طي دوره پيگيري سه ماهه ميزان ريزش موها بر حسب ثابت باقيماندن درصد رشد قبلي يا كاهش يافتن آن بهطور مثال از مرحله 3 به 2 و يا از 2 به 1 بررسي و ثبت ميشد. يافتهها در طول مدت يكسال جمعآوري نمونه در درمانگاه پوست بيمارستان رازي 130 بيمار آلوپسي آرهآتا مورد ارزيابي گرفتند. 114 بيمار شرايط ورود به مطالعه را نداشتند و در نهايت 16 بيمار وارد مطالعه شدند كه پس از انجام آزمايشات اوليه 3 بيمار بهدليل كمخوني شديد از مطالعه خارج شدند و يك بيمار بهخاطر حساسيت دارويي و كمخوني خفيف حذف شد. 7 بيمار پس از انجام بررسيهاي اوليه و شروع درمان بهدليل عدم مراجعه از مطالعه خارج شدند. در نهايت 5 بيمار وارد مطالعه شدند (جدول 1) و براي حدود سه ماه يا بيشتر درمان را ادامه دادند كه در ذيل وضعيت هر يك آورده شده است. مورد اول: خانم 36 ساله با آلوپسي آرهآتاي يونيورساليس كه در طول 9 سال گذشته با درمانه يا مختلف نتيجهاي نداشته است. بيمار پس از دريافت سولفاسالازين به مدت 3 ماه رشد مجدد موها را نشان نداد ولي عارضهاي هم در طي اين مدت گزارش نشد. مورد دوم: آقاي 18 ساله با آلوپسي آرهآتاي شديد (درگيري شديد: ريزش بيشتر از %40 موهاي سر و يك در پشت سر و يك پچ cm در پچ cm روي سر) درگيري كامل ابروها و مژههاي دو طرف و اوفيازيس كه شروع بيماري از 5 سال گذشته بوده پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2

4 اسماعيلي و همكاران 87 جدول 1: مشخصات بيماران دريافتكننده سولفاسالازين پاسخ به درمان و عوارض جانبي. جنس بيمار است. با مصرف داروهاي موضعي پاسخ مناسبي نداشته است. 4 هفته بعد از شروع درمان رشد مجدد موها آغاز شد كه در ماه دوم به حدود %20 در پچ پشت سر و ابروها رسيد و بهتدريج تا اواسط ماه چهارم حدود %55-60 رشد مجدد موها نشان داد. از اواسط ماه چهارم در حين درمان با شروع ريزش موها دارو در انتهاي ماه چهارم قطع شد. پس از يك ماه از عدم مصرف دارو به تمايل شخص بيمار %30 موها ريزش مو را نشان دادند در عين حال حدود %25-30 موهاي با رشد مجدد در موضع مورد نظر باقي مانده بودند. عارضه جانبي گزارش نشد و بيمار دارو را بهخوبي تحمل ميكرد. سن (سال) مدت زمان شروع بيماري (سال) وسعت از دست دادن مو مورد 3: آقاي 22 ساله با آلوپسي آرهآتاي شديد و اوفيازيس از حدود 2 سال گذشته تحت درمان با داروهاي موضعي بوده اما نتيجهي مناسبي از درمان نگرفته بود. در طول سه ماه مصرف دارو هيچ پاسخي به درمان مشاهده نشد به همين خاطر درمان ادامه داده نشد. در ابتداي درمان تهوع و بياشتهايي مشاهد دوز مصرفي زمان شروع اثر درمان شد كه پس از مدتي بهبود يافت. مورد 4: دختر 15 ساله با آلوپسي آرهآتاي شديد و اوفيازيس از حدود 5 سال گذشته تحت درمانهاي موضعي و استروي يد تزريقي داخل ضايعه بوده است كه با رشد و ريزش دوباره مو نتيجهي مطلوبي نگرفته بود. يك ماه از پس شروع درمان رشد مجدد موها آغاز و در انتهاي ماه دوم %15 رشد مجدد موها ثبت گرديد. در آزمايشات حين درمان بيمار دچار كمخوني شديدي 1g/dL) (Hb=7 / شد و بلافاصله دارو قطع گرديد. بعد از زن 1 9 سال 36 آلوپسي يونيورساليس < %40 موهاي سر درگيري ابروها و مژهها < %40 موهاي سر اوفيازيس 2 گرم - 2 ماه قطع دارو هموگلوبين به سطح طبيعي رسيد. در مدت 2 ماه پس از قطع درمان ريزش مو مشاهده نشد ولي پس آن بهتدريج موهاي بيمار دچار ريزش شدند. در 2 هفته اول درمان بياشتهايي و بثورات ماكولوپاپولر مختصر روي ساعد مشاهده شد كه با ادامه درمان برطرف شدند. ميزان پاسخ به درمان 0 زمان عود - مرد 2 2 گرم 1 ماه % سال 18 مرد گرم - 2 سال 22 در اواخر درمان و بلافاصله بعد از قطع دارو - زن 4 2 گرم 1 ماه %15 < %40 موهاي سر اوفيازيس 5 سال مرد 5 كمتر از 1 2 ماه بعد از قطع دارو گرم - < %40 موهاي سر اوفيازيس عوارض جانبي مشاهده نشد مشاهده نشد تهوع بياشتهايي كمخوني بثورات ماكولوپاپولر بياشتهايي مشاهده نشد مورد 5: پسر 13 ساله با آلوپسي آرهآتا و اوفيازيس شديد از حدود يكسال گذشته با شروع بيماري تحت درمانهاي متعدد موضعي بود كه نتيجهي مناسبي پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2

5 88 سولفاسالازين در درمان آلوپسي آرهآتاي مقاوم و نداشته است. پس از 3 ماه از مصرف دارو هيچ پاسخ مناسبي به درمان حاصل نشد. در طي اين مدت در بيمار هيچگونه عارضهي دارويي نيز مشاهده نشد. بحث سولفاسالازينها از دستهي داروهاي ضدروماتيسم با اثر آهسته يا داروهاي مو ثر بر روند بيماري روماتيسمي (slow-acting anti-rheumatic drugs [SAARDs]) (disease modifying anti-rheumatic drugs [DMARDs]) هستند. برخي شواهد حاكي از آن است كه اين داروها روند بيماري را كند كرده يا حتي آسيب ايجادشده در مفاصل را رفع ميكنند. از آنجايي كه براي ظهور اثرات آنها بهطور معمول به 6 هفته تا 6 ماه زمان نياز است به همين خاطر تحت عنوان داروهاي كنداثر شناخته ميشوند. با توجه به معيارهاي مختلفي كه بيماران جهت ورود به مطالعه داشتند محدوديتهاي فراواني در روند جمعآوري و ثبت نمونهها در اين مطالعه وجود داشت. از آنجايي كه اين دارو سيستميك است و م ي تواند عوارض جانبي متعدد قابل پيشبيني و غيرقابل پيشبيني داشته باشد احتياط بيشتري نسبت به داروهاي موضعي ميطلبد. با توجه به ضرورت انجام مطالعه در بيماران آلوپسي آرهآتاي شديد با سابقهي بيماري طولاني يا مقاوم به درمان قطعا تعداد وروديهاي مطالعه خيلي كم ميشد. جلب رضايت بيماران براي انجام مداخله دارويي جديد و عدم مراجعه بيماران از جمله بعد مسافت نيز از ديگر عوامل محدودكننده بود. با وجود همه اين محدوديتها اين مطالعه ميتواند راهنمايي براي اثربخشي سولفاسالازين در انجام مطالعهاي بر روي تعداد بيشتري از بيماران آلوپسي آرهآتاي شديد مقاوم به درمانه يا ديگر باشد. در طول مطالعه يكي از بيماران در حين درمان دچار كمخوني شديد شد كه با قطع سولفاسالازين كمخوني بيمار مرتفع گرديد كه تا ييدي ديگر براي برگشتپذيربودن عوارض داروي سولفاسالازين باشد. طبق مطالعات انجامشدهي قبلي بهطور كلي درمان با سولفاسالازين بهخوبي تحمل م ي شود و شايعترين عوارض جانبي شامل تهوع استفراغ سردرد تب و بثورات جلدي هستند. در اين بررسي نيز تهوع و بياشتهايي در يك بيمار و بثورات ماكولوپاپولر در يك بيمار ديگر مشاهده شد كه با ادامه درمان اين عوارض بهبود پيدا كردند. مطالعات قبلي رشد مجدد مو با سولفاسالازين در درمان آلوپسي آرهآتا را نشان دادهاند. مطالعهي Eliss و همكاران در سال 2002 نشان داد كه بهبودي بسياري از بيماران به تفاوت در دوزهاي سولفاسالازين داده شده بستگي 17 دارد. بهنظر ميرسد براي بررسي اثرات اين دارو و تا ثيرگذاري بيشتر آن نياز به دوزهاي بيشتري در دورههاي درماني طولانيتر در گروههاي هدفي كه پاسخ ناكافي به درمان دادهاند م ي باشد. همچنين نياز به تنظيم دوز دارو با توجه به خصوصيات فارماكوژنتيكي هر فرد و ميزان پاسخ به درمان اوليه و مقاوم بودن به ساير داروها ميباشد. از آنجايي كه در اين مطالعه بيماران انتخابشده آلوپسي شديد و مقاوم به درمان داشتند بهنظر ميرسد اين عامل يكي از دلايل عدم پاسخ به داروي سولفاسالازين باشد و چنانچه در بيماران با درگيري خفيفتر و عدم مقاومت به ساير درمانها مصرف شود پاسخ باليني مطلوبتري حاصل ميشود. در مطالعهي Misery و همكاران در طي درمان يك پسر 27 ساله با سابقهي آلوپسي آرهآتا 7 ساله درمان با سولفاسالازين در يك ب ازهي زماني 10 ماهه بهطور چشمگير موفقيتآميز بوده است كه رشد مجدد موهاي سر (%50) و مژهه يا چشم از اثرات مثبت دارو قلمداد شد. متا سفانه چند ماه پس از قطع دارو بهخاطر عوارض نامطلوب دارويي ريزش شديدي در همهي مژهها اتفاق 18 افتاد. در مطالعهي Eliss و همكاران رشد قابل قبول از پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2

6 اسماعيلي و همكاران 89 نظر زيبايي در 7 مورد از 19 بيمار گزارش گرديد. در اين بررسي نتايج قابل قبول در اثربخشي دارو (به لحاظ زيبايي) بهدست آمده است با اين حال عود مجدد در %45 بيماران با بهبودي كامل يا نسبي ح يت با حفظ همزمان درمان و پيگيريهاي لازم يا با توقف درمان وجود داشت كه با افزايش دوز دارو اثرات اين پديده 17 رفع شد. در مطالعهي حاضر نيز پاسخ %15 در يك بيمار و پاسخ %60 در بيمار ديگر مشاهده شد. با اين حال در اين مطالعه نيز همانند ساير مطالعات عود بيماري پس از درمان نيز مشاهده شد. با توجه به شيوع كم عوارض جانبي نسبت به داروهاي سيستميك ديگر و عدم بروز عوارض جانبي غيرقابل برگشت در مدت انجام مطالعه بهنظر ميرسد داروي سولفاسالازين ميتواند مورد مناسبي براي بررسي بيشتر در درمان اين بيماري باشد. با توجه به نتايج اين مطالعه و تحقيقات انجامشدهي قبلي بهنظر ميرسد مطالعات آيندهنگر با گروههاي كنترل جهت تا ييد اين يافتهها و بررسيهاي تكميلي با دوزهاي بالاتري از سولفاسالازين در مدت زمان طولانيتر براي تا ثير بيشتر دارو لازم ميباشد. پيشنهاد ميشود بررسي اثرات اين دارو در درمان بيماران با درگيري خفيفتر نيز مورد مطالعه قرار گيرد. References 1. Gilhar A, Etzioni A, Paus R. Alopecia areata. N Engl J Med 2012; 366: Alkalifah A. Alopecia areata update. Dermatol Clinics 2013; 31: Bolduc C, Shapiro J. The treatment of alopecia areata. Dermatol Therapy 2001; 14: Alkhalifah A, Alsantali A, Wang E, et al. Alopecia areata update: part I. Clinical picture, histopathology, and pathogenesis. J Am Acad Dermatol 2010; 62: Randall VA. Is alopecia areata an autoimmune disease? Lancet 2001; 358: Jabbari A, Petukhova L, Cabral RM, et al. Genetic basis of alopecia areata: A roadmap for translational research. Dermatol Clinics 2013; 31: Messenger AG, de Berker DAR, Siclair RD. Disorders of hair. In: Burns T, Breathnach S, Cox N, Griffiths C (eds.). Rook's Textbook of Dermatology. 8 th Ed. Oxford: Wiley-Blackwel; 2010: Kos L, Conlon J. An update on alopecia areata. Current Opin Pediatr 2009; 21: Papadopoulos AJ, Schwartz RA, Janniger CK. Alopecia areata. Pathogenesis, diagnosis, and therapy. Am J Clin Dermatol 2000; 1: Picardi A, Abeni D. Stressful life events and skin diseases: disentangling evidence from myth. Psychother Psychosom 2001; 70: Rodriguez TA, Duvic M. Onset of alopecia areata after Epstein-Barr virus infectious mononucleosis. J Am Acad Dermatol 2008; 59: Taheri R, Behnam B, Tousi JA, et al. Triggering role of stressful life events in patients with alopecia areata. Acta Dermatovenerol Croat 2012; 20: Alsantali A. Alopecia areata: a new treatment plan. Clin Cosmet Investig Dermatol 2011; 4: Aghaei S. An uncontrolled, open label study of sulfasalazine in severe alopecia areata. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2008; 74: Alkhalifah A, Alsantali A, Wang E, et al. Alopecia areata update: part II. Treatment. J Am Acad Dermatol 2010; 62: پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2

7 90 سولفاسالازين در درمان آلوپسي آرهآتاي مقاوم 16. Bakar O, Gurbuz O. Is there a role for sulfasalazine in the treatment of alopecia areata? J Am Acad Dermatol 2007; 57: Ellis CN, Brown MF, Voorhees JJ. Sulfasalazine for alopecia areata. J Am Acad Dermatol 2002; 46: Misery L, Sannier K, Chastaing M, Le Gallic G. Treatment of alopecia areata with sulfasalazine. J Eur Acad Dermatol Venereol 2007; 21: Rashidi T, Mahd AA. Treatment of persistent alopecia areata with sulfasalazine. Int J Dermatol 2008; 47: Thompson DM, Robinson TW, Lennard-Jones J. Alopecia areata, vitiligo, scleroderma and ulcerative colitis. Proc R Soc Med 1974; 67: پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2

8 اسماعيلي و همكاران 91 Oral sulfasalazine in the treatment of patients with refractory alopecia areata Nafiseh Esmaeili, MD 1,2 Zahra Halaji, MD 1,2 Amirhooshang Ehsani, MD 1,2 Mahboubeh Eghbalian, MD 2 Abbas Karimi 1 1. Autoimmune Bullous Diseases Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2. Department of Dermatology, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. Background and Aim: Alopecia Areata is a chronic inflammatory disease which involves hair follicles. The aim of this study was to assess the efficacy of oral sulfasalazine in the treatment of recalcitrant alopecia areata. Methods: Patients with refractory alopecia areata who were eligible for the study, after providing informed consent were treated with oral sulfasalazine for 6 months. After completion of treatment, regrowth of vellus and terminal hairs were determined based on clinical examination and comparing the new photographs with the baseline ones. Results: Sixteen patients were enrolled in the present study but only 5 patients completed it. No response was seen in 3 patients. After 4 months, 55-60% response to treatment was observed in 1 patient, but the disease relapsed at the end of fourth month. In 1 patient, 15% hair regrowth was observed but treatment was discontinued after the second month due to side effects. Side effects were observed in 2 patients. Conclusion: Since only refractory alopecia areata patients had been enrolled to the study, the results could not be generalized to all patients with alopecia areata. Therapeutic response in the patients with alopecia areata is disappointing and any poor treatment response or failure of treatment in refractory cases of the disease cannot rule out the efficacy of the drug in the milder forms of the alopecia areata. Keywords: alopecia areata, sulfasalazine, autoimmune disease Received: Jun 26, 2012 Accepted: Aug 5, 2013 Dermatology and Cosmetic 2013; 4 (2): Corresponding Author: Abbas Karimi Vahdat-e-Islami St., Razi Hospital, Tehran, Iran. a-karimi@razi.tums.ac.ir Conflict of interest: None to declare پوست و زيبايي تابستان 1392 دورهي 4 شمارهي 2